Մեղուն ու հավը

Մեղուն ու հավը

Ղազարոս Աղայան

Հավը Մեղվի վրա ծիծաղելով ասաց մեկ անգամ.

 – Ինչ անշնորհք ճանճ ես դու, ամբողջ օրը ծաղկից ծաղիկ ես թռչկոտում և ոչ մի բանի պետք չես գալիս:

– Իսկ դու, հավիկ – մարիկ, ի՞նչ ես շինում,- հարցրեց մեղուն:

– Մի՞թե չգիտես, թե ինչ եմ շինում, ես քեզ նման պարապ – սարապ չեմ տզտզում: Ես օրը մեկ ձու եմ ածում, մեկ ձու, գիտե՞ս մեկ ձուն քանիս է:

– Գիտեմ, գիտեմ, հասկացա: Բայց ես մինչև հիմա կարծել եմ, թե դու օրը հարյուր ձու ես ածում:

– Ինչպե՞ս կարելի է օրը հարյուր ձու ածել, անխելք մեղու:

– Ապա եթե քո ածածդ ընդամենը մի ձու է, էլ ինչո՞ւ ես հարյուր անգամ կչկչում, թե հա՜յ, հարա՜յ, լսեցեք, որ ձու եմ ածել: Իմ կարծիքով ՝ այսքան կչկչալուն մի ձուն շատ քիչ է: Այնպես չէ, իմաստուն հավիկ – մարիկ:

– Բայց դու ի՜նչ ես շինում, դու, որ իմ մի ձուն քիչ ես համարում:

– Ես ինչ որ շինում եմ, քեզ պես կչկչալով չեմ հայտնում ուրիշներին: Ես գլուխս քաշ գցած, մեղր եմ շինում: Գիտե՞ս ինչ է մեղրը: Դա հավի կերակուր չէ, քո խելքի բանը չէ, հավիկ – մարիկ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ինչպիսի՞ն էր հավը։ Պատասխանդ հիմնավորող նախադասությունը գունավորի՛ր։

Ես կարծու եմ, որ նրանք երկուսն էլ կռվառար և պարծենկոտ են: Հավ կարծում էր, որ իրքը ավելի կարևոր է քան մեղուն:

2. Համամիտ ես մեղվի հետ։ Ինչո՞ւ։

Համամիտ չեմ, քանի որ մեղուն կարծում էր,որ ինքն է կարևոր:

3. Բառերն առանձնացրու ու կարդա՛ ասացվածները․

Մեղրըծախողըմատըկլպստի:

Մեղրը ծախողը մատը կլպստի

Հավինընկերացար,կտուցդկեղտոտկլինի։

Հավին ընկերացար, կտուցդ կեղտոտ կլինի

«Մեղր,մեղր»ասելովբերանդչիմեղրոտվի։

«Մեղր, մեղր» ասելով բերանդ չի մեղրոտվի

4. Նախադասությունները ընդարձակիր՝ հարցերին պատասխանող բառեր ավելացնելով։

1) (ինչպիսի՞) հավը (ե՞րբ) (որտե՞ղ) ծիծաղում էր։

Թմբլիկ հավը երեկ դրսում ծիծախում եր:

2) (ինչպիսի՞) մեղուն (ե՞րբ) (ո՞ւմ) հարցրեց։

Ժրաջան մեղուն այսօր նրան հարցրեց

3) (ինչպիսի՞) (ի՞նչը) (որտե՞ղ) մեղր է շինում։

խելացի մեղուն անտառում մեղր է շինում:

5․Բլոգումդ գրի՛ր՝ ինչի՞ մասին էր առակը, ի՞նչ սովորեցրեց քեզ այն։

Առակը ինձ սովորեցրեց, որ չի կարելի գլուխ գովալ: Պետք է լինել խելացի և ապացուցել գործով:

6.Կա՞ն քո շրջապատում այնպիսի մարդիկ, ովքեր իրենց կատարած փոքրիկ գործով բոլորի

մոտ գլուխ են գովում։

Ոչ, իմ շրջապատում նման մարդիկ չկան:

7․Նմանատիպ մի առակ էլ ինքդ հորինի՛ր։

Մի անգամ բակում կատուն ծաղրում է շանը:

-Ի՞նչ վատ տեսք ունես, ամբողջ օրը հաչում ես և ձանձրացնում բոլորին: Քեզ ոչ ոք չի սիրում և խնամում, իսկ ինձ կերակրում են և խնամում:

-Ես վատ տեսք ունեմ, քանի որ ամբողջ օրը հսկում եմ բակը և քո նման անշնորհք կատվին: Ես հավատարիմ և աշխատասեր կենդանի եմ, ոչ թե քո պես գլուխգովան և ծույլ:

Երկիր, որտեղ բոլոր բառերը սկսվում են «Չ»-ով 

Այո՜, Ջովանինո  Անբանը    հայտնի  ճանապարհորդ էր:  Ճամփորդեց  նա,  ճամփորդեց  և հայտնվեց մի զարմանալի երկրում: Ինչն էր զարմանալի՞: Այստեղ բոլոր բառերը սկսվում էին «Չ»-ով: – Սա ի՞նչ երկիր է, –հարցրեց նա մի քաղաքացու, որը հանգստանում էր ծառի տակ: 

Պատասխանի փոխարեն, այս մարդը  գրպանից հանեց գրչահատ դանակը և ուղղակի տվեց  Ջիովանինոյին. 

_Տեսնո՞ւմ ես: 

_ Տեսնում եմ: Դանակ է, էլի՛: 

_ Ա՛յ սխալվեցիր:  Սա Չդանակ է, ավելի ճիշտ՝ դանակ, որի սկզբում Չ-ն է: Սա նրա համար է, որ  մատիտների փշրանքները  սրելով   դարձնի նոր մատիտներ:  Դպրոցականների համար շա~տ օգտակար իր է: 

_Հրաշալի~ է: – հիացած բացականչեց Ջիովանինոն –  ուրիշ ի՞նչ կա: 

_Ուրի՞շ,  մենք   Չկախիչ էլ  ունենք: 

_Այսինքն՝ ուզում եք ասել` կախի՛չ: 

_Ո՛չ, հենց այնպես, ինչպես ասացի` Չը-կա-խիչ:  Կախիչից ի՞նչ  օգուտ, եթե բան չունենամ կախելու:    Ա~յ, մեր Չկախիչը այլ բան է:  Նրանից ոչինչ կախել պետք  չէ, նրա վրա ամեն ինչ արդեն կախված է:  Քեզ վերարկո՞ւ է հարկավոր` գնա և վերցրո՛ւ:  Եթե ինչ- որ մեկին  պիջակ է պետք, էլ պետք չէ վազել խանութ` գնելու համար:  Պետք է միայն մոտենալ Չկախիչին և վերցնել նրանից պիջակը: Մենք  ունենք   և՛ ամառային, և՛ ձմեռային Չկախիչներ, ունենք   Չկախիչներ տղամարդականց համար,   առանձին Չկախիչներ՝  կանանց համար: Սա փող խնայելու շատ լավ միջոց  է: 

_ Լա՜վ,  էլ ի՞նչ կա: 

_Հա՜, մենք նաև Չֆոտոխցիկ ունենք, որը սովորական նկարներ նկարելու փոխարեն մուլտֆիլմեր է նկարում և մարդկանց ուրախացնում:  Ունենք նաև Չհրացան: 

_Վա՜յ, ինչ սարսափելի է: 

_Ո՜չ, ինչ ես ասում… Չհրացանը  այնքան էլ հրացան չէ:  Դա նրա համար է, որ վերջ դնի պատերազմին: 

_Ինչպե՞ս  թե, իսկ ո՞նց է դա լինում: 

-_Շա~տ պարզ, անգամ երեխան կարող է այն գործի գցել: Եթե հանկարծ պատերազմ է սկսվում,   մենք անմիջապես Չշեփոր ենք  փչում և կրակում Չհրացանից, և  պատերազմը հենց այդ պահին դադարում է: 

_Ինչ հրաշալի  է այս երկիրը` որտեղ ամեն ինչ սկսվում են «Չ»-ով: 

1. Ինչի՞ համար էր չդանակը: Նշի՛ր այդ մասին պատմող նախադասությունը:
2. Նրա համար է, որ  մատիտների փշրանքները  սրելով   դարձնի նոր մատիտներ:
3. Ինչի՞  համար էր չկախիչը: Նշի՛ր այդ մասին պատմող նախադասությունը: 
4. Նրանից ոչինչ կախել պետք  չէ, նրա վրա ամեն ինչ արդեն կախված է: 
5. Ինչի՞  համար էր չֆոտոխցիկը: Նշի՛ր այդ մասին պատմող նախադասությունը: 
6. Չֆոտոխցիկ ունենք, որը սովորական նկարներ նկարելու փոխարեն մուլտֆիլմեր է նկարում և մարդկանց ուրախացնում
7. Ինչի՞  համար էր չշեփորը: Նշի՛ր այդ մասին պատմող նախադասությունը: 
8. Եթե հանկարծ պատերազմ է սկսվում,   մենք անմիջապես Չշեփոր ենք  փչում և կրակում Չհրացանից, և  պատերազմը հենց այդ պահին դադարում է: 
9. Չհրացանը
10. Չհրացանը  այնքան էլ հրացան չէ:  Դա նրա համար է, որ վերջ դնի պատերազմին: 
11. Իսկ ինչի՞ համար կլինի չարևը, չդպրոցը, չպաղպաղակը, չծառը: 
12. Չարևը թույլ չի տալիս, որ մարդիկ չշոգեն:
13. Չդպորց նրա համար է, որ երեխաները չսովորեն :
14. Չպաղպաղակը նրա համար է, որ չսառեն:
15. Չխառը նար համար է, որ չկանաչի:

• Իսկ ի՞նչ տառով կլինեն քո ստեղծած երկրի բառերը, պատմի՛ր նրանց մասին:  

Իմ ստեղծած երկրի բոլոր բառերը կլինեն Ն տառով: Այնտեղ կլինեն նփողոցներ, որոնք միշտ կանաչ կլինեն: Նծառեր, որոնց վրա խառը մրգեր կաճեին: Ներեխաներ, որոնք միշտ ուրախ կլինեին:

Աչքերի գանգատը

Աչքերի գանգատը

Ջաննի Ռոդարի

Գիտե՞ք, որ աչքերն էլ են գանգատվում: Չե՞ք հավատում: Մի անգամ իմ բախտը բերեց, ես կարողացա լսել, թե ինչպես են նրանք բողոքում: -Ոչ ոք չգիտի,-տրտնջում էին նրանք,-թե ի՜նչ մեղք ենք մենք, խեղճ ենք մենք: Արդեն մի քանի դար է՝ մեր կյանքն անտանելի է: Մենք միշտ տեսնում էինք, որ Արեգակը պտտվում է Երկրի շուրջը: Բայց հայտնվեցին Կոպերնիկոսն ուԳալիլեյը և ապացուցեցին, որ ես սխալվում եմ, ամեն ինչ հակառակն է՝ Երկի՛րն է պտտվում Արեգակի շուրջը:
 Նայում էինք ջրի մեջ և տեսնում, որ նա մաքուր է ու թափանցիկ: Բայց հայտնվեց մի հոլանդացի Լևենգուկ, մանրադիտակ ստեղծեց և պարզվեց, որ մի կաթիլ ջրում ավելի շատ կենդանի էակ կա, քան ամենամեծ գազանանոցում:
Հիմա էլ, տե՛ս, գիշերը նայում ենք երկնքին, ա՜յ այնտեղ՝ վերև: Երկինքը սև է, ինչպես կասկածներն են լինում: Ամեն ինչ մեզ համար պարզ է, ախր մենք հրաշալի ենք տեսնում: Բայց դուրս է գալիս, որ մենք էլի սխալվում ենք: Մեզ մոտեցնում են աստղադիտակին, որն ուղղված է դեպի երկինք: Դե երկինք է էլի՝ իր լուսնով, աստղերով: Ու հանկարծ մենք տեսնում ենք, որ այնտեղ միլիոնավոր աստղեր կան: Այնպես որ՝ հիմա ուզենք թե չուզենք, ապացուցված է, որ մենք ամեն ինչ սխալ ենք տեսնում: Երևի լավ կլինի, որ մենք անցնենք թոշակի:

– Կեցցե՛ք: Բայց առանց աչքերի ո՞վ է դիտելու մանրադիտակներով, աստղացույցներով:

1. Իսկ ի՞նչն է ամենագեղեցիկ բանը, որ տեսել են քո աչքերը երբևէ:

Ամենա գեղեցիկ բանը, որ ես տեսել եմ իմ աչքերով, դաշտում անուշահոտ վարդերն էին:

Ամենա գեղեցիկ բանը, որ ես տեսել եմ իմ աչքերով, ծիածանն է իր գույներով:

2. Դու՛րս գրիր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:

տրտնջալ- դժգոհություն 

թոշակ-դրամական վճար

բողոքել-փնթփնթալ

3. Տեքստի եզակի գոյականները դարձրու՛ հոգնակի, հոգնակիները՝ եզակի:

աչքեր աչք

դարեր դար

աստղադիտակներ աստղադիտակ

արեգակ-արեգակներ

աստղեր – աստղ

երկիր-երկրներ

մանրադիտակներ-մանրադիտակ

ջուր-ջրեր

կաթիլ-կաթիլներ

4. Գոյականներին հատկանիշներ ավելացրու և դարձրու՛ բառակապակցություններ:

անտանելի, թափանցիկ, գանգատվող, մաքուր, միլիոնավոր, սև,

անտանելի ճանապարհ

թափանցիկ ջուր

գանգատվող աչք

մաքուր երկինք

միլիոնավոր աստղեր

սև աչք

Մեծգյուտարարը

Ջաննի Ռոդարի

Ժամանակին մի երիտասարդ էր ապրում: Նա երազում էր մեծ գիտնական դառնալ: Գիշեր-ցերեկ սովորում էր, երկար տարիներ, ու մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել և հիմա բոլորին ցույց կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել:
Միանգամից անցավ փորձեր անելուն: Նա հայտնաբերեց պանրի  անցքերը: Բայց հետո իմացավ‚ որ դրանք վաղուց հայտնաբերված են:
Ի՛նչ պիտի աներ, շարունակեց սովորել: Սովորում էր առավոտից իրիկուն, իրիկունից առավոտ, երկար ամիսներ: Մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ավարտելու ժամանակն է, ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել և հիմա բոլորին ցույց կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել:
Նա   անձրևանոցի վրայի անցքերն էր հայտնաբերել,և բոլորը մի լավ ծիծաղեցին իր վրա:
Գիտնականն էլի չհուսահատվեց‚ նորից սկսեց գրքեր կարդալ‚ փորձեր անել: Ու մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ըհը՛, հիմա ես համոզված եմ‚ որ չեմ սխալվում: Հիմա ես իսկական  գիտնական եմ:
Բայց, արի ու տես, որ այս անգամ էլ սխալվեց: Նա նավերը ջրաներկով ներկեց. շա՜տ թանկ նստեց: Դա դեռ ոչինչ, ծովի ջրի գույնն էլ փոխվեց:
– Մեկ է` ես կդառնամ մեծ գիտնական‚-որոշեց   գյուտարարը, չնայած մազերն արդեն սպիտակել էին:
Նա նորից գրքերը ձեռքն առավ և այնքան պարապեց, որ իսկապես  գիտնական  դարձավ:  Այդ ժամանակ նա կարող էր հնարել՝ ինչ ուզեր: Լուսին գնալու մի մեքենա հորինեց: Մի գնացք էլ ստեղծեց, որն  ընդամենը մի բրնձահատիկով  կարող էր հազարավոր կիլոմետրեր սլանալ: Կոշիկներ կարեց‚ որոնք երբեք չէին մաշվում, ու էլի լիքը հետաքրքիր  բաներ..
Նա միայն մի բան չկարողացավ գտնել ՝ ինչպես սովորենք երբեք չսխալվել:
Երևի  ոչ ոք էլ չի կարող դա գտնել: 

1. Իսկ դու ի՞նչ կուզեիր ստեղծել, որը հիմա չկա:
2. Ես կուզեի ստեղծել այնպիսի սարք, որով կկարողանայի բուժել մարդկանց բոլոր հիվանդություննը ։
3. Այս բառերում տառի փոխարեն աստղանիշ է դրված, լրացրո՛ւ աստղանիշի փոխարեն բաց թողնված տառերը:

Փորձեր, երբեք, Միանգամից, կարդալ, ընդամենը, անձրևանոց

• Գտի՛ր հատկանիշ ցույց տվող բառերը:
• սպիտակ, հազարավոր, չմաշվող, հետաքրքիր:
• 4.Պատմությունից տասը գոյական առանձնացրու՛, նրանց ածականներ(հատկանիշ ցույց տվող բառեր) ավելացրու՛ և բառակապակցություններ ստացի՛ր (օրինակ՝ երիտասարդ-խելացի երիտասարդ);
• Պանիր-դեղին պանիր
• Մազ-երկար մազ
• Գիտնական-բանիմաց գիտնական
• Ջրաներկ-գունավոր ջրաներկ
• Գնացք-արագընթաց գնացք
• Կոշիկ-հնամաշ կոշիկ
• Անձրևանոց-թաց անձրևանոց
• Լուսին-կլոր լուսին
• Նավակ-գունավոր նավակ
• Բրինձ-խոշոր բրինձ