1. Դո՜ ւրս գրիր ածական + գոյական բառակապակցությունները։

Անհուն երկնքի կապույտ աշխարհում

Մի քնքուշ թռչուն իր նուրբ ու բարակ

Թևերն է փռում … 

                                          Վահան Տերյան

Անհում երկինք

Կապուտ աշղր

Քնքուշ թռչուն

 Սիրում եմ անձրևը, երբ նոսր վարագույրներով կախվում է սևագորշ ամպերից և տիեզերական ցնցուղի նման իր տարափի տակ առնում հանդ ու անդաստան։ Սիրում եմ շռնդալի անձրևը` ջրառա՜տ, ծա՜նր, աղմկալի՜ ։ Սիրում եմ հանկարծահաս հորդ անձրևը, անակնկալ տեղատարափը, որ հեղհեղում է արար աշխարհ ու շեկ առվակներով իջնում անտառապատ լեռների

լանջերից։ 

 Սիրում են անձրևը նոսր վարագայներով կախվումե ապերից, տիեզերական ցնցուղի նման իր տարափի տեզերական ցնցուխի:

   2. Լրացրու՜ բաց թողնված բառերը հականիշ ածականներով և կստանաս ժողովրդական առած։ 

1. Ասելը շատ է, անելն  է լավ ( հեշտ, դժվար)։ 

2.  կտորից  ցած վերարկու չես կարի

 ( լավ, վատ) ։ 

3.  Ժլատի փորը քիչ է, գրպանը մեծ ( լիքը, դատարկ) ։ 

4. Չքավորի գրպանը չես է, սիրտը վրա

 ( լիքը, դատարկ)։ 

5. բան մարդը իրեն իրենել է համարում, իսկ ինձ մարդը`  իչ  ( խելոք, հիմար) ։ 

3. Կազմի՜ր երկուական նախադասություններ` անցյալ, ապառնի, ներկա ժամանակաձևերով։ 

Ացյալ-եղեն

Ներկա-եղեն

Ապար-եղան

Անցայլ-ից

Ներկա-ից

Ապառնի-ից

4. Կազմի՜ր երեք նախադասություն, այնուհետև այն դարձրու՜ ժխտական։

Օրինակ` 

Ես սիրում եմ գիրք ընթերցել։ 

Ես չեմ սիրում գիրք ընթերցել։

Ես սիրում եմ  ձկնորսության խաղալ

Ես չեմ սիրում  ձկնորսության խախալ

Ես սիրում եմ կրակել

Ես չեմ սիրոււմ կրակել

Ես սիրում եմ ֆուտբոլ

Ես չեմ սիրում ֆուտբոլ

5. Տրված գոյականներին միացրու՜ ային կամ  ոտ  ածանցներ և ստացի՜ր ածանցավոր ածանցներ։ 

մոխիր – ոտ

փուշ –ոտ

անկյուն –ային

ազգ – ային

մամուռ –  ոտ

փոշի – ոտ

հանք – ային

կրակ – ային

արկած  – ային

դաշտ –  ային

ժանգ –  ոտ

հյուսիս – ային

Իսկ այժմ փորձիր ավելացնե՜լ ավոր կամ եղ ածանցները։

ահ – եղ

տաղանդ -ավոր 

հանճար – եղ

շուք –  եղ

խորհուրդ -ավոր  

գլուխ –  ավոր

համ – եղ

վտանգ -ավոր  

գույն – ավոր

սապատ –  ավոր                                 

պատիվ –  ավոր

ուժ  – եղ

1.Հաշվի՛ր:

8	1	6	2						6	1	8	3						5	2	0	5
8			4	0	8			–	6			2	0	6				5			1	0	4
0	1	6							0	1	8							0	2	0
–	1	6							–	1	8							–	2	0
		0									0									0
7	2	8	7						8	1	6	4						8	3	4	3
7			1	0	4			–	8			2	0	4				6			2	7	8
0	2	8							0	1	6							2	3
	2	8								1	6							2	1
		0									0								2	4
																			2	4
																				0
8	0	4	4						6	0	7	8	6					6	0	9	3
8			2	0	1			–	6				1	0	1	3		6			2	0	2
0		4							0		7							0		9
	–	4									6									3
		0									1	8								6
											1	8							–	6
												0								0
4	2	0	6	6						5	0	7	5	5
4	2			7	0	1				5				1	0	5
	0		6							0
			6									7
			0									5
												2	5
												2	5
													0

2.Աստղանիշները փոխարինի՛ր համապատասխան թվանշաններով:

	4	8	3						8	4	7						8	0	5
–	3		1	6				–	7		1	2				–	5		1	6
	1	8							1	4							3	0
–	1	8						–	1	4							3	0
		0								0								0

3.Ուղղանկյան լայնությունը 8 սմ է, իսկ մակերեսը՝ 48 սմ^2: : Հաշվի՛ր այդ ուղղանկյան պարագիծը:

Լուծում

1.48:8=6սմ

P=6սմx2+8=18սմ

Պատասխան՝18սմ

4.Հաշվի՛ր այն ուղղանկյան պարագիծը, որի երկարությունը 7 սմ է, իսկ մակերեսը՝  42 սմ² :

Լուծում

42×7=294

Պատասխան՝294

5.Հաշվի՛ր:

6517 x 2=13034          3926 x 70= 274820         6831 x 4=27324          8931x60=535860

4267 x 5=21335          2986 x 20=59720          4598 x 7=32186          6315x 30=189450

6315 x 8=50520          1873 x 30=56198          5915 x 5=29575          3912 x 60=234720

4912 x 2=9824          4236 x 70=296520          4436 x 4= 17744         4936 x 40=197440

6315 x 9=56835          6930 x 20= 138600         5206 x 3=15618        3786 x 50=189300

3226 x 7=22582          8402 x 10=84020          8912 x 2=17824          9832 x 20=196640

2. Լուծի՜ր խնդիրները։                       

ա/. Գրադարանի երկու դարակում ընդամենը 150 գիրք է։ Առաջին դարակի գրքերի թիվը 20_ ով մեծ է երկրորդ դարակի գրքերի թվից։ Քանի՞ գիրք է այդ դարակներից յուրաքանչյուրում։

Լուծում.

150:2=75

75+20=95

Պատասխան`95

բ/. Երևանից և Սևանից միմյանց ընդառաջ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա։ Մեկն անցավ 35 կմ, մյուսը` 30։ Արդյո՞ք հանդիպեցին այդ ավտոմեքենաները, եթե Երևան ֊ Սևան հեռավորությունը 60 կմ է։

Լուծում.35+30=65

Պատասխան`այո

գ/. Դպրոցի գրադարանում 640 գիրք է։ Այդ գրքերի կեսը գրված է հայերեն, մնացածի կեսը` ռուսերեն, իսկ մնացյալ մասի մի կեսը անգլերեն, մյուսը` ֆրանսերեն։ Գտի՜ր, թե քանի՞ գիրք է ֆրանսերեն գրված։

Լուծում.

640:2=320

320:2=160

160:2=80

80:2=40

Պատասխան`40

դ/. Թռչող ափսեն Երկրից Լուսին թռչելիս ժամում անցնում էր 38400 կմ։ Քանի՞ ժամում թռչող ափսեն40 կհասնի Լուսին, եթե Երկրի և Լուսնի հեռավոչությունը 384000 կմ է։

Լուծում.

384000:38400=10

Պատասխան`10

3. Երկու թվերի արտադրյալը 24 է, ընդ որում` այս թվերը տարբեր են 1_ից և 24_ից։ Գտի՜ր այդ թվերը, եթե դրանց գումարը 11 է։

3×8=24

4. Գրառի՜ր բոլոր հնարավոր եռյակ թվերը, որոնց արտադրյալը 36 է։ Յուրաքանչյուր եռյակի համար գտի՜ր այդ թվերի գումարը։ Արդյո՞ք տարբեր են այդ գումարները։

3x2x6=36

1x9x4=36

1+9+4=14

3×3+4=10

5. Օգտագործելով 5, 8, 3, 2 թվանշանները` գրառի՜ր ամենամեծ և ամենափոքր քառանիշ թվերը ( թվանշանները չեն կարող կրկնվել) ։

8532  2358

Երիտասարդ խեցգետինը

Երիտասարդ խեցգետինը

Ջաննի Ռոդարի

Երիտասարդ խեցգետինը մտածում էր. «Ինչո՞ւ իմ ընտանիքում բոլորը ետ-ետ են քայլում: Ուզում եմ առաջ քայլել սովորել, ինչպես գորտերը: Քիթս կկտրեմ, թե չկարողանամ սովորել»:
Խեցգետինը սկսեց թաքուն վարժություններ անել հարազատ գետի քարերի մեջ: Սկզբում շատ էր հոգնում: Իրեն էս ու էն կողմ էր տալիս, քերծում էր զրահն ու կոխկրտում ոտքերը: Բայց, քիչ-քիչ վարժվեց: Այդպես է, չէ՞, ամեն ինչ էլ կարելի է սովորել, եթե շատ ուզես:
Երբ արդեն վստահ էր, որ հասել է նպատակին, կանգնեց իր ընտանիքի անդամների առաջ ու ասաց.
– Նայե՛ք:
Ու մի հպարտ քայլքով գնաց առաջ:
– Զավա՛կս, – հուզմունքից լաց եղավ նրա մայրը,- Հո չես գժվել: Խելքդ գլուխդ հավաքիր, քայլի՛ր եղբայրներիդ նման, որ քեզ շատ են սիրում:
Իսկ եղբայրները նայում ու փռթկացնում էին:
Հայրը խիստ հայացքով նայեց նրան, հետո ասաց.
– Դե հերի՛ք է: Եթե ուզում ես մեզ հետ մնալ, քայլիր սովորական խեցգետինների նման: Եթե չես լսի մեզ, գետը մեծ է. գնա ու մեր մասին մոռացիր:
Ճիշտ է՝ խեցգետնուկը սիրում էր իր հարազատներին, բայց նա նաև հավատում էր, որ ինքը ճիշտ է, նա չէր կասկածում: Ի՞նչ պիտի աներ: Խեցգետինը համբուրեց մորը, հրաժեշտ տվեց հորն ու եղբայրներին ու ճամփա ընկավ դեպի մեծ աշխարհ:
Երբ անցնում էր գետով, գորտերը զարմանքից շշմել էին: Էս տիկինները հավաքվել էին իրար գլխի՝ սրանից-նրանից բամբասելու:
– Աշխարհը շուռ է եկել, – ասաց նրանցից մեկը,- նայեք այս խեցգետնին, ով է այսպիսի բան տեսել;
– Է՜, հարգանք չի մնացել,- ասաց մեկ ուրիշը:
– Վա՜յ, վա՜յ, վա՜յ,- հառաչեց երրորդը:
Բայց խեցգետնուկը շարունակեց գնալ իր ճամփով: Մի քիչ հետո լսեց, որ իրեն մի մեծ, ծեր, խեցգետին է կանչում, որը տխուր դեմք ուներ ու մեն-մենակ կանգնել էր մի քարի մոտ:
– Բարի օր,- ասաց երիտասարդ խեցգետինը:
Ծերուկը երկար նայեց նրան, հետո ասաց.
– Այս ի՞նչ ես անում: Ես էլ, երբ երիտասարդ էի, քեզ նման մտածում էի, որ խեցգտիններին պիտի սովորեցնել դեպի առաջ քայլել: Բայց տես, թե ինչի հասա. ապրում եմ մեն-մենակ, ու խեցգետինները ավելի շուտ լեզուները կկտրեն, քան թե կխոսեն ինձ հետ: Քանի դեռ ուշ չէ, ականջ արա ինձ,ապրի՛ր բոլորի նման, ու մի օր, շնորհակալ կլինես այս խորհրդի համար:
Երիտասարդ խեցգետինը չգիտեր ինչ պատասխանել ու լուռ մնաց: Բայց ինքն իրեն մտածում էր.
– Չէ՛, ե՛ս եմ իրավացի:
Նա հրաժեշտ տվեց ծեր խեցգետնին, հպարտ-հպարտ շարունակեց իր ճանապարհը:
Տեսնես հեռու կգնա՞: Կհասնի՞ երջանկության: Կուղղի՞ այս աշխարհի բոլոր ծռությունները: Մենք դա չգիտենք, նա դեռ շարունակում է քայլել այնպես, ինչպես որոշել է: Միայն կարող ենք նրան հաջողություն մաղթել՝ասելով.
– ԲԱՐԻ՛ ՃԱՆԱՊԱՐՀ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Բնութագրի՛ր երիտասարդ խեցգետնին:

2. Ինչո՞վ էր նա տարբերվում մյուս խեցգետիններից:

3․ Ինչո՞ւ էին բոլորը զարմանում երիտասարդ խեցգետնի վրա և ծաղրում նրան:

4. Ի՞նչ սովորեցի՛ր այս պատմվածքից։

5․ Տեքստում ներկված բառերից առանձնացրո՛ւ այս բառերին հականիշ (իմաստով հակառակ)  բառեր․

Ողջույն, ծեր, առաջ, կարճ, օտարներ, աղմկոտ, փոքր:

6. Տեքստից գտի՛ր այս բառերին իմաստով հակառակ բառեր։

Ծեր, առաջ, գտնել, օտար, հանգստություն, այլանդակ, մեղմորեն, վախկոտ, թշնամիներ, փոքր:

7. Գտի՛ր յուրաքանչյուր բառաշարքում ավելորդ բառը:

Ա. Մրջյուն, սարդ, խեցգետին, լուսատիտիկ, կարիճ:

Բ. Հող, մասրենի, ավազ, քար, ջուր, կրակ:

Գ. Առավոտ, ծիածան, քամի, արթնանալ, աստղեր:

8. Շարունակի՛ր նախադասությունները:

Մարդկանց ոտքերը նրա համար են, որ….:

Խեցգետինները հետ-հետ են քայլում, որովհետև…:

Մի մարդ լողալ չգիտեր, բայց…:

Խոտերը կանաչ գույն են, իսկ…:

Լուսաբացին արևը շատ մեղմ է, քանի որ…:

Untitled

1. կենտ և քանի՞ զույգ թիվ ստացվեց։

1	7	6	2	2				5	7	3	2	2
1	6			8	8	1		4				2	8	6	6
	1	6						1	7
	1	6						1	6
		0	2						1	3
			2						1	2
			0							1	2
										1	2
4	9	0	3	2	2						0
4					2	4	5	1	6
0	9									6	1	7	8	0	2
	8									6					30890
	1	0								0	1
	1	0									0
		0	3								1	7
			2								1	6
			1	2								1	8
			1	2								1	8
				0									0

2. Գտի՜ր 34, 671, 4835 թվերի` 

ա. կրկնապատիկը, 

2×34=68

671×2=1342

4835×2=9670

բ/. եռապատիկը, 

3x34=102

3x671=2013

3x4835=14505

գ/. Քառապատիկը,

4x34=136

4x671=2684

4x4835=19340

դ/. հնգապատիկը։

5x34=170

5x671=3355

5x4835=24175

3. Հաշվի՜ր։ 

8391 + 1643 = 10034

36794 + 4073 = 40867

361 × 17 = 6137

5207 × 59 = 307213

9234 – 7206 = 2028

67041 – 8293 = 5748

6795 : 5 = 1359

49374 : 3 = 16458

4700 × 5 = 23500

16400 × 5 = 82000

4. Կռահի՜ր , թե ինչ հաջորդականությամբ են կազմված 173, 274, 375, 476 թվերը։ 

Ավելացրու՜ ևս երկու թիվ։ 

173, 274, 375, 476, 577, 678,

5. Քանի՞ եռանկյուն կա պատկերում։

Պատասխան՝13